İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Müzesi, mineral, kayaç ve fosil örneklerinin sergilendiği “Büyük Salon”, şahıslara özel fosil, kayaç ve mineral bilimsel koleksiyonları ile birtakım sistematik örneklerin korunduğu araştırmacılara yönelik “Özel Koleksiyon Odası”, sergileme öncesi görsel örneklere uygulanan yıkama, temizleme, kesme, parlatma ve tamirat süreçlerinin yapıldığı “Laboratuvar”, tanıtım ve eğitim gayeli seminer, söyleşi ve şovların yapıldığı “Gösterim Salonu” ile şimdi sergilenmeyen örneklerin yer aldığı “Depo” kısmından oluşuyor.
Barındırdığı çeşitli bilimsel koleksiyonlarıyla bir referans müzesi özelliği taşıyan müzede, mineraller, kayaçlar, kömürler, fosiller ve eğitim gayeli posterler sergileniyor.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Dr. Öğretim Üyesi İsak Yılmaz, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, müzenin tarihinin 1800’lü yılların sonlarından itibaren başlatılabileceğini lisana getirerek, “Müze, Dünya’nın değişik yerlerinden farklı araştırmacılar tarafından derlenmiş, yüklü olarak İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa öğretim üyelerinin 100 yıllık birikiminin eseridir. Çok sayıda araştırma örneğinin yanı sıra vatandaşların bulduğu ve üzerindekilerin mana tabir ettiğini düşünerek getirdiği, büyük kıymetler olduğu görülen örnekleri tasnifleyip tanımlayıp sergilenir hale getiriyoruz. Burada, Dünya’nın, Türkiye’nin ve İstanbul’un oluşum evrelerine ilişkin değişik safhaları gözlemlememiz mümkün.” diye konuştu.
Müzenin başına çeşitli talihsizlikler geldiğine değinen Yılmaz, şunları anlattı:
“Yer bilimleri eğitimi 1915’te konaklarda başlıyor. 1918’de Vefa’daki yangında bütün yapıtları, kitapları, hatta orada oluşturulmuş müzemizi kaybediyoruz. 1923 yılında yine eğitim başlıyor. Bir yangın daha oluyor, Süleymaniye’ye taşınıyoruz. Üçüncü büyük darbeyi de 1999 sarsıntısında aldık. Binamızdaki hasarlar nedeniyle örneklerimizi tekrar tasnif ettik ve bir ortaya getirdik. Şu anki çağdaş görünüm 2005’te Prof. Dr. İzver Özkar Öngen ve Prof. Dr. Sinan Öngen’in özverili çalışmaları, üniversitemiz rektörlüğünün de araştırma fonundan desteklenerek gerçekleştirilmiştir. Müzemiz, 2012’de Kültür ve Turizm Bakanlığı envanterine kayıt oldu ve bütün eserler envantere girdi.”
“Örneği getiren kişinin ismi örneğin altında yer alıyor”
İsak Yılmaz, Türkiye’nin jeodinamik pozisyonu açısından değerli bir yeri olduğunu, içerisinde çok sayıda okyanus ve dağ oluşumunu barındırdığını, bunların yer altı zenginliklerinin oluşmasını sağladığını söyledi. Yılmaz, müzeye ait şu bilgileri verdi:
“Müzemizde kayaç, mineral, cevher, taşlaşmış, fosilleşmiş ağaçlar, balık fosilleri üzere çok sayıda mikro ve makro örnekler mevcut. Burada 8 binden fazla yapıtımız var. Müzemizdeki bütün eserler envantere girdi. Bunların 6 binden fazlası fosil örneklerimiz. Bin ve üzeri mineral örneklerimiz, binin üzerinde kayaç örneklerimiz, hoş sanatlar alanına girebilecek koleksiyonların yanı sıra el yazması örneklerimiz var. Yer bilimi çalışma ortamını yansıtacak formda geçmişten günümüze kullandığımız birtakım aletleri de sergiliyoruz.”
Yıllık 2 bin 500 civarında ziyaretçisi olan müzenin gün içerisinde ziyaret edilebildiğini belirten Yılmaz, 30-35 kişilik kümeler halinde öğrencileri ağırladıklarını ve akademisyenlerin müzedeki örnekleri öğrencilere anlattığını aktardı.
Dr. Öğretim Üyesi İsak Yılmaz, yer yuvarının ve kayaçların oluşumu, fosilleşme kademesine dair bilgiler verip ziyaretçileri salona aldıklarını söz ederek, şunları söyledi:
“Donanımlı bir laboratuvarımız ve arşivimiz var. Müzeler yalnızca stant salonları değildir, tıpkı vakitte akademik çalışmaların da yürütüldüğü merkezlerdir. Bu manada çok özel koleksiyonlarımız var. Mikro ve makro alanda çalışmalar yapan bilim insanları gelip, buradaki koleksiyonlarla kendi örneklerini karşılaştırarak örneklerinin tasnif edilmesinde, tamamlanmasında ve makale sürecinde bilgiler elde ediyor. Burada bilimsel düşünme, analitik yetenek ve merak duygusu uyandıran çok şey var. Çocukların, gençlerin, buradaki bilimsel çalışmaları, bunların sonuçlarını göreceği çok değerli yapıtlarımız var. Bilhassa fosiller öğrencilerin çok dikkatini çekiyor. Laboratuvara giren her örnek kesinlikle envantere giriyor. Sergilenecek örnekse de standa alınıyor. Örneği getiren kişinin ismi kesinlikle örneğin altında yer alıyor.”
“Maden kısmında 500 civarında örnek bulunuyor”
Doç. Dr. Nurullah Hanilçi de Türkiye’nin çeşitli madenlere konut sahipliği yapan bir jeolojiye sahip olduğunu ve bu nedenle çok sayıda metalik madeni yahut endüstriyel ham hususun Türkiye’nin jeolojik yapısı içerisinde bulunabildiğini anlattı.
Yaygın olarak bulunan, işletilen metalik maden örneklerini müzede sergilediklerini, ziyaretçilere tanıttıklarını belirten Hanilçi, şunları kaydetti:
“Maden kısmında 500 civarında örneğimiz olduğunu söyleyebiliriz. Koleksiyonumuzda sergilenen eserlerin büyük bir kısmı araştırmacılar tarafından araştırmalar bittikten sonra müzemize bağışlanan örnekler. Kimileri çalıştığımız bölgelerden müzeye direkt getirdiğimiz örnekler. Ziyaretçiler hayli ilgi duyuyor zira birçok şeyi bir ortada görme talihleri var. Koleksiyondaki minerallerin, madenlerin nasıl oluştuğuna dair posterlerimiz duvarlarımızda asılmış durumda.”