Strazburg’da bir ortaya gelen AP Genel Konseyi, Çin’i, haklarında suçlama, yargılama yahut mahkumiyet kararı bulunmadan Uygur, Kazak ve Tibetlilere yönelik uygulanan keyfi tutukluluğa son vermeye çağıran kararı 18’e karşı 505 oyla kabul etti. Oylamada 47 parlamenter ise çekimser oy kullandı.
Kararda, Çin’de Uygur, Kazak ve Tibetlilere karşı kurulan baskıdan tasa duyulduğu da belirtildi.
Bu insanların durumunun süratli biçimde berbata gittiği ve temel haklarının kısıtlandığı vurgulanan kararda, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki kampların, Çin’in başka bölgelerine yayılacağına dair bilgilerin de tasa verici olduğu tabir edilerek, Çin’den tüm kampların kapatılması istendi.
ULUSLARARASI TOPLUMDAN ÇİN’E ÇAĞRILAR
Dünya genelinde çok sayıda hükümet, milletlerarası örgüt ve sivil toplum kuruluşu, Çin’in Uygur Türklerine yönelik uygulamalarına reaksiyon gösteriyor.
Avrupa Birliği (AB), Çin’le geçen yıl temmuz ayında başşehir Pekin’de yaptığı İnsan Hakları Diyaloğu toplantısının akabinde insan hakları savunucuları, dini inançları nedeniyle zulüm gören bireyler ve tabir özgürlüğü ile temel insan haklarına muhalif biçimde hapsedilen Tibetlilerin ve Uygurların hür bırakılmasını istemişti.
ABD Kongresinde görüşülmeye devam eden bir yasa tasarısıda, 1 milyondan fazla Uygur Türkü’nün maruz kaldığı ağır insan hakları ihlallerinden ötürü Amerikan idaresinin Çin’e yaptırım uygulaması talep ediliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, 30 Ağustos 2018 tarihli raporunda, kamplarda 1 milyondan fazla Uygur’un alıkonulduğuna ait varsayımlar yapıldığını kayıtlara geçirmiş ve uygulamanın ürkütücü boyutlara ulaştığını vurgulamıştı.
Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve çok sayıda memleketler arası sivil toplum kuruluşu, ağır hak ihlallerine maruz kalan en az 1 milyon civarında Uygur Türkü’nün durumunu görüşmesi, bölgeye gözlemci heyet göndermesi ve gerçekleri ortaya çıkarması için BM İnsan Hakları Kuruluna davet yapmıştı.
ÇİN’İN YANITI
Çin, memleketler arası kamuoyunda “toplama kampları” biçiminde isimlendirilen yerlerin “mesleki eğitim merkezi” olduğunu ve buralarda tuttuğu bireyleri “aşırıcı fikirlerden arındırarak topluma kazandırmayı” hedeflediğini argüman ediyor.
BM ve başka milletlerarası örgütler, kampların incelemeye açılması davetlerini yinelerken, Çin şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine müsaade verdi. BM yetkililerinin direkt bilgi almak maksadıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise Çin makamları geri çeviriyor.