Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Raif Kandemir, “Bana göre Antarktika dünyanın damacanası zira dünyadaki içilebilir su rezervinin yüzde 60-65’i Antarktika’da gizli. Münasebetiyle ülkelerin yalnızca su için bile orada olması gerekiyor zira dünya gitgide su yoksulu bir hale geliyor.” dedi.
Kandemir, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı Prof. Dr. Ömer Alptekin Amfisi’nde organize edilen, “Antarktika’da Bilim Yolculuğu” bahisli müşahede ve tecrübe paylaşma etkinliğinde, Türk bilim insanlarının, Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilen, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezinin koordinatörlüğünde gerçekleştirilen “Antarktika’ya Bilim Üssü Kurulması Projesi” kapsamında üç defa Antarktika’ya gittiklerini söyledi.
Antarktika’ya giden ikinci grupta yer aldığını lisana getiren Kandemir, 14,2 milyon kilometrekarelik Antarktika’nın dünyanın en büyük beşinci kıtası olduğunu tabir etti.
Kandemir, içerisinde ülke olmayan Antarktika’nın güney yarım kürenin en altında bulunduğunu anımsatarak, kimi bölgelerine 2 milyon yıldır yağmur yağmadığına işaret etti.
Antarktika’nın dünyanın en kurak, en soğuk ve en rüzgarlı yeri olduğunun altını çizen Kandemir, “Kıtanın en yüksek noktası 4 bin 800-5 bin metreye kadar çıkıyor. 2017’de ölçülen pahalara nazaran, Antarktika’daki en yüksek ısı 19,8, en düşük ısı ise eksi 94,7 santigrat derece olarak ölçülmüş. Bu nedenle o bölgede çalışmak çok güç.” diye konuştu.
Kandemir, Antarktika’nın bir kıta hasebiyle da kara olduğuna dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Karanın üzeri bir buz takkesiyle kapatılmış. Buz takkesinin ortalama kalınlığı yaklaşık bin 800 metre civarında, azamî olduğu yerlerde 4 bin 800 metreye kadar da çıkıyor. Vakit zaman, ‘madem her yer buz niçin ülkeler, bilim insanları Antarktika’da?’ sorusu ile karşılaşıyoruz. Bana nazaran Antarktika dünyanın damacanası zira dünyadaki içilebilir su rezervinin yüzde 60-65’i Antarktika’da gizli. Münasebetiyle ülkelerin yalnızca su için bile orada olması gerekiyor zira dünya gitgide su yoksulu bir hale geliyor. Buz takkesinin altında, her topoğrafyada gördüğünüz göller, ırmaklar, dereler yani coğrafik ögelerin hepsi var. Yalnızca bunların üzeri buzla büsbütün kapatılmış.”
“İklim değişiklikleri Antarktika’yı etkiliyor mu, etkilemiyor mu?” sorusunu lisana getiren Kandemir, şöyle devam etti:
“2017 yılında yapılmış çalışmaya nazaran, 2012’den evvel kıta 76 milyar ton buz kaybetmiş. 2012-2017 yılları ortasında ise bu sayı 219 milyar tona kadar çıkmış yani önemli manada global ısınmadan kıta etkileniyor. Bütün buz takkesinin erimesi durumunda dünyadaki su düzeyinin 58 metre kadar yükseleceği iddia ediliyor. Antarktika Kıtası’nın yüzde 98’lik kısmı kar ve buzla kaplı, yüzde 2’lik kısmı ise kara. Jeoloji manasında, görünen yüzde 2’lik karanın da yüzde 0,5’i şu ana kadar çalışılmış yani bilimsel çalışmaya bakir alan.”
Kandemir, Antarktika’nın kimseye ilişkin olmadığını vurgulayarak, konuşmasında şunlara dikkati çekti:
“Bazı ülkelerin hak argümanları var lakin resmi manada geçerliliği yok. Antarktika dünyaya ilişkin bir kıta kesimi, içerisinde ülke yok, pekala Antarktika’yı kim koruyor? 1961 yılında yürürlüğe girmiş, Türkiye’nin de 1995 yılında taraf olduğu Antarktika Antlaşması var. Bu antlaşma bünyesinde Antarktika büsbütün muhafaza altında yani oraya elinizi kolunuzu sallayarak gitme yahut istediğiniz halde bilimsel çalışma yapma talihiniz yok. Antarktika Antlaşması’nda imzası bulunan 29 danışman ülkenin yer aldığı sekreteryadan müsaade almanız gerekiyor. Türkiye şu anda Antarktika’da 24 gözlemci ülke ortasında. Türkiye, 29 danışman ülke ortasına girmeye çalışıyor. Antarktika’da 53 ülke bilimsel çalışma yapıyor ve 30 ülkenin bilim üssü var.”
Antarktika’ya giden grupta yer alan, KTÜ Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı Hekim Öğretim Üyesi Mustafa Şenkaya ise seyahate ve kıtada yaptıkları bilimsel çalışmalara ait bilgi verdi.
Şenkaya, Antarktika’ya gitmeyi planlayanlara tecrübelerinden yola çıkarak çeşitli tavsiyelerde bulundu.
Etkinliğe, KTÜ Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Metin Hüsem, “Antarktika’ya Bilim Üssü Kurulması Projesi”nde yer alan KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersan Başar, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
