İngiliz gökbilimci Jeremiah Horrocks bilim tarihinin en değerli keşiflerinden birini yaptığında takvimler 1639 yılını gösteriyordu Karabük escort
Horrocks Venüs geçişini isabetli bir biçimde kestirim etmeyi ve Dünya ile Güneş ortasındaki arayı hakikat hesaplamayı başaran birinci bilim insanı olarak tarihe geçti
Cambridge Üniversitesi’nde öğrenci olan Horrocks’ın hesaplamaları sayesinde karaman escort Dünya’nın kilisenin o yıllarda dediği üzere kozmosun merkezi olmadığı bilakis Güneş’in etrafında dönmekte olduğu birinci defa kanıtlandı
Dahası Isaac Newton’ın yerçekimiyle ilgili çığır açan çalışmalarının temeli de yeniden Horrocks’ın bulgularıyla kars escort atıldı
Ancak günümüzde Horrocks da astronomi bilimine katkıları da neredeyse büsbütün unutulmuş durumda Pekala ancak neden 22 üzere çok genç bir yaşta hayatını kaybeden Horrocks matematikteki baş döndürücü muvaffakiyetlerinin hak ettiği takdiri neden göremedi
KATKILARINA KARŞIN HORROCKS’I HATIRLAYAN ÇOK AZ
Cambridge Üniversitesi’nde astronomi uzmanı olarak vazife yapan Dr Matt Bothwell The Guardian’a yaptığı açıklamada Horrocks olmasaydı Newton için bütün modüller yerine oturmuş olmayacaktı Lakin buna karşın astronomi tarihi meraklıları dışında kendisini hatırlayan neredeyse hiç kimse yok diye konuştu
Geçtiğimiz günlerde İngiltere’de sahnelenmeye başlayan Horrox isimli oyun bu unutulmuş bilim insanını tarihte hak ettiği pozisyona getirmeyi hedefliyor
Oyunun müellifi David Sear Horrocks’ın evreni algılayışımızı değiştiren bir dahi olduğunu belirtti ve Jeremiah Horrocks’tan evvel cihanın kapsamına dair hiçbir fikrimiz yoktu Dünya’nın yaratılışın merkezi olmadığını kanıtlayan ve İncil’in sözü sözüne yorumlanmasına dayanan Hristiyan öğretilerinin aksini ispatlayan birinci kişi oydu dedi
Horrocks’ın Venüs geçişi hesabının grafiği
SADECE BİR EL YAZMASI KALDI, O DA AZ DAHA KAYBOLACAKTI
Buna karşın Horrocks’ın Venüs geçişi hakkındaki çalışmaları az daha sonsuza dek kayboluyordu İç savaştan ve Büyük Londra Yangını’ndan sonra geriye yalnızca Latince yazılmış bir el yazması kalmıştı
Horrocks’ın vefatından sonraki 20 yıl boyunca bir gökbilimciden başkasına dolaşan bu el yazması nihayet 1662 yılında Polonyalı bir gökbilimciye ilişkin bir kitabın eki olarak yayımlandı
Sear Newton’a gelene kadar hiç kimse Horrocks’ın çalışmasının değerini anlamadı diye konuştu ve ekledi
Horrocks 20 yaşındayken çok ünlü bir gökbilimci olan Johannes Kepler’in hesaplarında bir kusur bulup düzelterek çok büyük bir atılım yaptı
Horrocks’ın hesaplarına nazaran bir sonraki Venüs geçişi 1761’de değil birkaç gün içinde yaşanacaktı Gerçekten o denli de oldu Sears Venüs geçişinin yanlışsız vaktini öngörebilen tek kişi Horrocks’tı dedi
İKİ ARKADAŞ VENÜS’Ü İKİ BAŞKA YERDEN GÖZLEMLEDİ
Horrocks’ın bu keşfi yaptıktan sonraki birinci işi amatör bir gökbilimci olan arkadaşı William Crabtree’ye haber vermek oldu Manchester’da yaşayan Crabtree’nin asıl mesleği manifaturacılıktı
Bu sayede Horrocks ve Crabtree Venüs geçişini iki başka noktadan gözlemleme fırsatını elde etti Bu süreçte yaptıkları ölçümler ikiliye öbür bilim insanlarının elinde olmayan değerli bilgiler sağladı
Sear O yıllarda Güneş’le Dünya ortasındaki arayı ölçmenin tek yolu ortada sabit bir obje seçmek ve o objeyi nirengi alıp hesap yapmaktı tabirlerini kullandı
Newton 1678’de yayımlanan yapıtı Principia da Horrocks’ın müşahedelerinin değerinden bahsediyordu
Sear Eğer vaktinde Horrocks o müşahedeleri yapmış olmasa Newton yerçekimiyle ilgili çalışmalarını tamamlayamayabilirdi Prensiplerini daha evvelki çalışmalar üzerine kurmuştu diye konuştu
Liverpool’daki Heaven Earth heykeli Horrocks’a adanmış
OKUL MASRAFLARINI KARŞILAMAK İÇİN ÇALIŞMAK ZORUNDAYDI
Horrox oyunu Horrocks’ın 1632 yılında Cambridge kentine adım atmasıyla başlıyor Sear O vakitler tam olarak kaç yaşında olduğu bilinmiyor fakat muhtemelen 14 15 yaşlarındayken Lancashire’dan Cambridge’e kadar yürümüştü Yıldızlar üzerine çalışmak istiyordu dedi
Bir saatçinin oğlu ve kendi kendini eğitmiş bir bilim insanı olan Horrocks Cambridge’de bir yandan okuyor bir yandan da çalışıyordu
Sınıf arkadaşlarına hizmet eden odalarını temizleyip lazımlıklarını boşaltan Horrocks için Sear Cambridge’deki kolejlerden yalvar yakar kitap alırdı Okuldan diploma almadan ayrıldı zira muhtemelen her şeyi okuyup bitirmişti dedi ve ekledi
Bugün olsa kendisine bir çocuk dahi muamelesi yapardık O yaşta o karmaşık matematik süreçlerini anlaması ilkel teleskoplar kullanarak o süper müşahedeleri yapması ve cihanın doğasıyla ilgili yerleşik dini ve bilimsel inançları altüst eden sonuçlara varması vaktinin 400 yıl ilerisinde bir dahi olduğunu gösteriyor
Sear Horrocks’ın hak ettiği takdiri görememesinin sebebinin de genç yaşta ölmesi olduğunu belirtti Çünkü Horrocks çalışmalarını yayımlatma ve meslektaşlarının hürmetini kazanma fırsatını hiç bulamadı O nedenle de Galileo ve Kepler üzere isimler bugün hala hayatımızın bir parçasıyken Horrocks yalnızca meraklıların tanıdığı biri olarak kaldı
The Guardian’ın “The forgotten maths genius who laid the foundations for Isaac Newton” başlıklı haberinden derlenmiştir.